Úrskurður yfirskattanefndar nr. 135/2014
Úrskurður nr. 135/2014
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2014, miðvikudaginn 4. júní, er tekið fyrir mál nr. 262/2013; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Anna Dóra Helgadóttir og Sverrir Örn Björnsson. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 29. ágúst 2013, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2008 til og með 2011.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A er gefið að sök eftirfarandi:
Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur í sjálfstæðri starfsemi. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti, sem innheimtur var í sjálfstæðri starfsemi, vegna uppgjörstímabilanna júlí/ágúst, september/október og nóvember/desember vegna rekstrarársins 2008, janúar/febrúar til og með nóvember/desember vegna rekstrarársins 2009, janúar/febrúar til og með nóvember/desember vegna rekstrarársins 2010 og janúar/febrúar til og með nóvember/desember vegna rekstrarársins 2011.
Þá er A einnig gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattskýrslum vegna framangreindra uppgjörstímabila á lögmæltum tíma.
Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 5.592.159. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2008 | júlí – ágúst | 365.486 |
| 2008 | sept. – okt. | 321.042 |
| 2008 | nóv. – des. | 394.001 |
| Samtals kr. | 1.080.529 | |
| 2009 | jan. – feb. | 259.504 |
| 2009 | mars – apríl | 301.243 |
| 2009 | maí – júní | 160.303 |
| 2009 | júlí – ágúst | 202.125 |
| 2009 | sept. – okt. | 239.242 |
| 2009 | nóv. – des. | 313.477 |
| Samtals kr. | 1.475.894 | |
| 2010 | jan. – feb. | 170.321 |
| 2010 | mars – apríl | 279.929 |
| 2010 | maí – júní | 308.678 |
| 2010 | júlí – ágúst | 304.853 |
| 2010 | sept. – okt. | 226.568 |
| 2010 | nóv. – des. | 280.755 |
| Samtals kr. | 1.571.104 | |
| 2011 | jan. – feb. | 251.303 |
| 2011 | mars – apríl | 170.213 |
| 2011 | maí – júní | 337.365 |
| 2011 | júlí – ágúst | 287.218 |
| 2011 | sept. – okt. | 124.727 |
| 2011 | nóv. – des. | 293.806 |
| Samtals kr. | 1.464.632 | |
| Samtals öll árin kr. | 5.592.159 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins og af öllu framangreindu virtu, að A hafi komið ofangreindu til leiðar með saknæmum hætti, að því er frekast verður séð, af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi. Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Af öllu ofangreindu virtu sem og meðfylgjandi greinargerð er þess hér með krafist að A verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 29. ágúst 2013, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 4. september 2013, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef hann vildi ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál hans og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt.
Með bréfi, dags. 19. október 2013, hefur gjaldandi lagt fram athugasemdir sínar. Gjaldandi kveðst viðurkenna að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattsskýrslum á lögmæltum tíma. Ekki hafi búið glæpsamlegar ástæður þar að baki, heldur sé fyrst og fremst veikindum gjaldanda og eiginkonu hans um að kenna. Ekkert hafi verið gert til að leyna reikningum. Í bréfinu lýsir gjaldandi því að kona hans hafi glímt við erfið veikindi og sé óvinnufær. Þá hafi gjaldandi fengið hjartaáfall í ágúst 2011 og sé hann með skerta starfsorku eftir það.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 29. ágúst 2013, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, þar sem hann hafi vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti vegna sjálfstæðrar starfsemi sinnar tilgreind uppgjörstímabil árin 2008, 2009, 2010 og 2011. Gjaldandi hefur lagt fram athugasemdir í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins.
Skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf hinn 18. febrúar 2013 rannsókn á skattskilum gjaldanda er beindist að skilum á innheimtum virðisaukaskatti vegna rekstraráranna 2008, 2009, 2010 og 2011. Vegna rannsóknarinnar kom gjaldandi til skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 25. febrúar 2013. Með bréfi, dags. 27. febrúar 2013, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda skýrslu um rannsóknina sem þá lá fyrir, dags. 26. febrúar 2013, og gaf honum kost á að tjá sig um efni hennar. Af hálfu gjaldanda voru engar athugasemdir gerðar og tók skattrannsóknarstjóri ríkisins í framhaldi af þessu saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 15. mars 2013, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 15. mars 2013, segir að rannsókn á skattskilum gjaldanda hafi einkum verið byggð á upplýsingum sem fram hafi komið við fyrrgreinda skýrslutöku, samanburðar- og leiðréttingarskýrslum virðisaukaskatts, upplýsingum úr bókhaldi gjaldanda svo og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur gjaldanda vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda. Fram kemur í skýrslunni að rannsókn á virðisaukaskattsskilum gjaldanda hafi falist í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt samanburðar- og leiðréttingarskýrslum virðisaukaskatts saman við greiðslur gjaldanda til innheimtumanns ríkissjóðs. Er gerð grein fyrir þeirri niðurstöðu rannsóknarinnar að gjaldandi hafi ekki staðið skil á innheimtum virðisaukaskatti innan lögboðins frests vegna uppgjörstímabilanna júlí-ágúst, september-október og nóvember-desember 2008 og allra uppgjörstímabila virðisaukaskatts árin 2009, 2010 og 2011, samtals að fjárhæð 5.592.159 kr. Þá hafi gjaldandi vanrækt að standa skil á virðisaukaskattsskýrslum á lögmæltum tíma öll framangreind uppgjörstímabil.
Við skýrslutöku af gjaldanda, sem fram fór 25. febrúar 2013, kom fram að hann hefði starfað sem verktaki við smíðavinnu á því tímabili sem málið varðar. Gjaldandi staðfesti að fyrirliggjandi samanburðar- og leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts vegna rekstraráranna 2008, 2009, 2010 og 2011 væru vegna rekstrar síns. Sagði gjaldandi að vegna kæruleysis hefði virðisaukaskattsskýrslum ekki verið skilað á lögmæltum tíma. Tilgreint bókhaldsfyrirtæki hefði annast gerð skýrslnanna og hefðu þær byggt á gögnum frá gjaldanda. Taldi gjaldandi skýrslurnar gefa rétta mynd af rekstrinum. Fram kom af hálfu gjaldanda að hann hefði eiginlega ekki skýringu á því hvers vegna virðisaukaskatti hefði ekki verið skilað á lögmæltum tíma. Hann hefði tekið ákvörðun um að skila ekki innheimtum virðisaukaskatti til ríkissjóðs og hefði innheimtur virðisaukaskattur farið í einkaneyslu. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins næmi virðisaukaskattur, sem ekki hefði verið greiddur á lögmæltum tíma, samtals 5.615.286 kr. og gerði gjaldandi ekki athugasemdir við þá fjárhæð. Gjaldandi kvaðst ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann ríkissjóðs að greiðslum vegna skattskulda yrði ráðstafað með tilteknum hætti.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta skattskyldir aðilar unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts árin 2008, 2009, 2010 og 2011 liggja samanburðar- og leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts sem gjaldandi hefur staðfest að varði sjálfstæðan rekstur sinn, sbr. skýrslutöku af gjaldanda 25. febrúar 2013, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldanda að skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstri hans. Af hálfu gjaldanda hafa engar athugasemdir verið gerðar við niðurstöður í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Að svo vöxnu og að virtum gögnum málsins verður því byggt á fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, sbr. og kröfugerð skattrannsóknarstjóra í máli þessu.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum gjaldanda til innheimtumanns ríkissjóðs vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir vegna virðisaukaskatts, sem um ræðir í máli þessu, byrjuðu að myndast 7. október 2008. Þar kemur fram að á tímabilinu 7. október 2008 til og með 8. ágúst 2013 voru alls greiddar til innheimtumanns ríkissjóðs 926.244 kr. vegna virðisaukaskatts gjaldanda, en að engu leyti vegna uppgjörstímabila sem mál þetta varðar. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda gjaldanda, þ.m.t. tryggingagjalds, voru óverulegar á þeim tíma sem hér um ræðir.
Samkvæmt framanrituðu þykir nægilega komið fram með stoð í gögnum málsins og framburði gjaldanda við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 25. febrúar 2013 að gjaldandi hafi vanrækt skyldur sínar, sem mælt er fyrir um í 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, til að standa á tilskildum tíma skil á innheimtum virðisaukaskatti að fjárhæð 5.592.159 kr. uppgjörstímabilin júlí-ágúst, september-október og nóvember-desember 2008 og öll uppgjörstímabil virðisaukaskatts árin 2009, 2010 og 2011. Þykja veikindi gjaldanda eða konu hans ekki geta leyst hann undan ábyrgð á skilum virðisaukaskatts, enda liggur ekki annað fyrir en að gjaldandi hafi haft með höndum atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi allan þann tíma sem í málinu greinir.
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, og ber að ákvarða gjaldanda sekt samkvæmt þessum lagaákvæðum vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts sem að framan greinir.
Eins og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindum virðisaukaskatti samkvæmt virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að samanburðar- og leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts liggja fyrir vegna allra uppgjörstímabila sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Hins vegar varðar mál þetta umtalsverð vanskil á virðisaukaskatti vegna langs tímabils og án þess að gjaldandi hafi innt neinar greiðslur af hendi til innheimtumanns ríkissjóðs á þeim tíma. Því þykja ekki vera fyrir hendi lagaskilyrði til þess að ákvarða sekt vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts lægri en lágmarksákvæði 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 mælir fyrir um.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 10.700.000 kr. til ríkissjóðs.
Úrskurðarorð:
Gjaldandi, A, greiði sekt að fjárhæð 10.700.000 kr. til ríkissjóðs.
