Úrskurður yfirskattanefndar nr. 136/2016
Úrskurður nr. 136/2016
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2016, miðvikudaginn 22. júní, er tekið fyrir mál nr. 71/2016; krafa skattrannsóknarstjóra ríkisins um að A, kt. [...] og X slf., kt. [...], verði gerð sekt vegna meintra brota á skattalögum. Í málinu úrskurða Ólafur Ólafsson, Þórarinn Egill Þórarinsson og Bjarnveig Eiríksdóttir. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 14. mars 2016, hefur skattrannsóknarstjóri ríkisins krafist þess að yfirskattanefnd taki til sektarmeðferðar mál A, kt. [...], og X slf., kt. [...], fyrir brot á lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum, framin vegna rekstraráranna 2008 til og með 2011.
Í bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins segir:
„A, sem ábyrgðaraðila, prókúruhafa og daglegum stjórnanda X slf., kt. [...], er gefið að sök eftirfarandi:
Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur. Vanræksla á afhendingu virðisaukaskattsskýrslna á lögmæltum tíma.
A er gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskatti sem innheimtur var í rekstri X slf. vegna uppgjörstímabilanna júlí–ágúst, september–október og nóvember–desember rekstrarárið 2008, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2009, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2010 og janúar – febrúar rekstrarárið 2011. Þá er honum gefið að sök að hafa vanrækt að standa innheimtumanni ríkissjóðs skil á virðisaukaskattsskýrslum vegna uppgjörstímabilanna júlí–ágúst, september–október og nóvember–desember rekstrarárið 2008, janúar–febrúar til og með nóvember–desember rekstrarárið 2009, mars–apríl til og með september–október rekstrarárið 2010 og janúar–febrúar rekstrarárið 2011, á lögmæltum tíma. Vangoldinn innheimtur virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna framangreindra uppgjörstímabila nemur samtals kr. 6.288.122. Fjárhæðin sundurliðast svo sem hér greinir:
| Rekstrarár | Uppgjörstímabil | Vangoldinn virðisaukaskattur til innheimtumanns ríkissjóðs kr. |
| 2008 | júlí – ágúst | 406.500 |
| 2008 | sept. – okt. | 382.095 |
| 2008 | nóv. – des. | 281.652 |
| Samtals kr. | 1.070.247 | |
| 2009 | jan. – feb. | 394.164 |
| 2009 | mars – apríl | 321.681 |
| 2009 | maí – júní | 383.752 |
| 2009 | júlí – ágúst | 413.555 |
| 2009 | sept. – okt. | 453.458 |
| 2009 | nóv. – des. | 399.819 |
| Samtals kr. | 2.366.429 | |
| 2010 | jan. – feb. | 375.235 |
| 2010 | mars – apríl | 336.109 |
| 2010 | maí – júní | 359.210 |
| 2010 | júlí – ágúst | 508.385 |
| 2010 | sept. – okt. | 388.117 |
| 2010 | nóv. – des. | 507.964 |
| Samtals kr. | 2.475.020 | |
| 2011 | jan. – feb. | 376.426 |
| Samtals kr. | 376.426 | |
| Samtals öll árin kr. | 6.288.122 |
Það er mat skattrannsóknarstjóra ríkisins, byggt á gögnum málsins, að þetta hafi A gert á saknæman hátt, að því er frekast verður séð af ásetningi eða í það minnsta af stórkostlegu hirðuleysi.
Telst þessi háttsemi A brjóta í bága við ákvæði 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr., sbr. aðalreglur 1. gr., 2. gr., 1. tl. 1. mgr. 3. gr., 1. mgr. 11. gr., 1. og 2. mgr. 13. gr., 1. mgr. 14. gr. og 19. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum.
Framangreind háttsemi varðar A sekt samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, með áorðnum breytingum. Þá varðar háttsemin X slf. sekt samkvæmt 8. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995.
Þess er krafist að A og X slf. verði með úrskurði yfirskattanefndar gert að sæta sekt í samræmi við framangreint.“
Af hálfu skattrannsóknarstjóra ríkisins er málavöxtum lýst í greinargerð, dags. 14. mars 2016, sem fylgdi kröfugerðinni.
II.
Með bréfum yfirskattanefndar, dags. 14. mars 2016, var gjaldendum veitt færi á að skila vörn í tilefni af framangreindri kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins eða tilkynna sérstaklega ef þeir vildu ekki hlíta því að yfirskattanefnd afgreiddi mál þeirra og yrði málið þá endursent skattrannsóknarstjóra ríkisins sem tæki ákvörðun um hvort því yrði vísað til opinberrar rannsóknar, sbr. 4. mgr. 41. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Svarfrestur var veittur til 4. maí 2016. Engar athugasemdir hafa borist frá gjaldendum.
III.
Með bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 14. mars 2016, er gerð sú krafa að gjaldanda, A, verði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, þar sem hann hafi sem fyrirsvarsmaður X slf. vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti félagsins þau uppgjörstímabil árin 2008, 2009, 2010 og 2011 sem greinir í bréfinu. Þá er þess krafist að X slf. verði gerð sekt af sömu ástæðum. Gjaldendur hafa átt þess kost að koma að vörnum fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins, en engar athugasemdir hafa borist. Þar sem gjaldendur hafa ekki gert athugasemdir við meðferð máls þessa fyrir yfirskattanefnd verður að líta svo á að þau mæli því ekki í gegn að það sæti sektarmeðferð fyrir nefndinni.
Sektarkrafa skattrannsóknarstjóra ríkisins í máli þessu er byggð á niðurstöðum rannsóknar embættisins á bókhaldi og skattskilum X slf. vegna rekstraráranna 2008, 2009, 2010 og 2011, sbr. skýrslu um rannsóknina, dags. 16. júní 2015. Rannsókn þessi hófst formlega hinn 23. mars 2015 og beindist aðallega að virðisaukaskattsskilum félagsins á rannsóknartímabilinu. Vegna rannsóknarinnar var tekin skýrsla af gjaldanda, A, hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 27. apríl 2015. Var rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins byggð á upplýsingum sem fram komu við þessa skýrslutöku, en einnig var byggt á virðisaukaskattsskýrslum og leiðréttingarskýrslum virðisaukaskatts, upplýsingum úr fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra og tekjubókhaldi ríkissjóðs, sbr. fylgiskjöl með skýrslunni, en þar er um að ræða yfirlit um greiðslur X slf. vegna staðgreiðslu opinberra gjalda, virðisaukaskatts og opinberra gjalda. Með bréfi, dags. 30. apríl 2015, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda skýrslu um rannsóknina, sem dagsett var sama dag, og gaf honum kost á að tjá sig um efni hennar áður en ákvörðun yrði tekin um framhald málsins. Engin andmæli bárust og var lokaskýrsla skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 16. júní 2015, efnislega samhljóða hinni fyrri að viðbættum kafla um lok rannsóknarinnar.
Fram kemur í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins að rannsókn á virðisaukaskattsskilum X slf. hafi falist í því að bera fjárhæð innheimts virðisaukaskatts samkvæmt innsendum virðisaukaskattsskýrslum félagsins saman við greiðslur þess til innheimtumanns ríkissjóðs. Í skýrslunni er rakin sú niðurstaða rannsóknarinnar að fyrirsvarsmaður félagsins hafi ekki staðið skil innan lögboðins frests á innheimtum virðisaukaskatti vegna félagsins uppgjörstímabilin júlí-ágúst, september-október og nóvember-desember 2008, janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2009, janúar-febrúar til og með nóvember-desember 2010 og janúar-febrúar 2011, samtals að fjárhæð 6.288.122 kr. Þá hafi verið vanrækt að standa skil á virðisaukaskattsskýrslum félagsins á lögmæltum tíma öll framangreind uppgjörstímabil að undanskildum uppgjörstímabilunum janúar-febrúar og nóvember-desember 2010.
Gjaldandi, A, greindi frá því við skýrslutöku, sem fram fór hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins 27. apríl 2015, að hann hefði verið eigandi og skráður fyrirsvarsmaður X slf. á því tímabili sem rannsóknin varðaði. Gjaldandi staðfesti að virðisaukaskattsskýrslur og leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts, sem bornar voru undir hann, væru vegna X slf. og sagðist gjaldandi hafa annast gerð virðisaukaskattsskýrslnanna og byggt þær á bókhaldsgögnum, en tilgreindur sérkunnáttumaður hefði annast gerð leiðréttingarskýrslnanna. Kvaðst gjaldandi telja að skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstri félagsins. Gjaldanda var kynnt að samkvæmt gögnum málsins hefði virðisaukaskattur að fjárhæð 6.288.122 kr. tiltekin uppgjörstímabil árin 2008, 2009, 2010 og 2011 ekki verið greiddur á lögmæltum tíma og gerði gjaldandi ekki athugasemdir við þá fjárhæð. Sagði gjaldandi að virðisaukaskatti X slf. hefði ekki verið skilað vegna mikilla fjárhagserfiðleika. Aðspurður sagðist gjaldandi hafa tekið ákvörðun um að skila ekki innheimtum virðisaukaskatti í ríkissjóð. Kvaðst gjaldandi ekki hafa óskað eftir því við innheimtumann ríkissjóðs að greiðslum vegna skattskulda yrði ráðstafað með tilteknum hætti.
Samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, er refsivert ef skattskyldur maður afhendir eigi á lögmæltum tíma virðisaukaskattsskýrslu eða virðisaukaskatt sem hann hefur innheimt eða honum borið að innheimta. Samkvæmt fortakslausum ákvæðum nefndra laga og með stoð í dómaframkvæmd Hæstaréttar Íslands, sbr. m.a. dóma Hæstaréttar 27. febrúar 1997 (H 1997:789), 25. september 1997 (H 1997:2446), 14. janúar 1999 (H 1999:79), 18. febrúar 1999 (H 1999:544 og 550), 10. júní 1999 (H 1999:2645) og 30. mars 2000 (H 2000:1422), geta fyrirsvarsmenn lögaðila unnið til refsingar með því einu að láta ógert að skila umræddum gjöldum í ríkissjóð á tilskildum tíma, enda sé huglægum refsiskilyrðum fullnægt.
Gjaldandi, A, var eigandi og ábyrgðaraðili X slf. á þeim tíma sem mál þetta varðar og hafði prókúruumboð fyrir félagið. Við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins staðfesti gjaldandi að hafa annast daglegan rekstur og fjármál félagsins. Verður samkvæmt framansögðu að telja að gjaldandi hafi sem fyrirsvarsmaður X slf. borið ábyrgð á skilum á virðisaukaskatti félagsins og er sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins því réttilega beint að gjaldanda.
Til grundvallar niðurstöðu skattrannsóknarstjóra ríkisins um fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts X slf. árin 2008, 2009, 2010 og 2011 liggja virðisaukaskattsskýrslur og leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts sem gjaldandi, A, hefur staðfest að varði rekstur X slf., sbr. skýrslutöku af gjaldanda 27. apríl 2015, þar sem einnig kom fram af hálfu gjaldanda að skýrslurnar gæfu rétta mynd af rekstri félagsins. Af hálfu gjaldenda hafa engar athugasemdir verið gerðar við niðurstöður í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Að svo vöxnu og að virtum gögnum málsins verður því byggt á fjárhæð vangreidds virðisaukaskatts samkvæmt skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins, sbr. og kröfugerð skattrannsóknarstjóra í máli þessu.
Í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins og greinargerð með kröfugerð embættisins til yfirskattanefndar er gerð grein fyrir greiðslum X slf. til innheimtumanns vegna staðgreiðslu, virðisaukaskatts og opinberra gjalda frá því að skuldir sem um ræðir í máli þessu vegna virðisaukaskatts byrjuðu að myndast 7. október 2008. Fram kemur að á tímabilinu 7. október 2008 til og með 9. mars 2016 var ekki um neinar greiðslur að ræða vegna höfuðstóls virðisaukaskatts X slf. Sá hluti greiðslna X slf. á umræddu tímabili, sem innheimtumaður ríkissjóðs hefur ráðstafað til greiðslu dráttarvaxta, álags og kostnaðar, nemur 52.840 kr. vegna virðisaukaskatts. Þá kemur fram í gögnum málsins að greiðslur til innheimtumanns ríkissjóðs vegna opinberra gjalda X slf., þ.m.t. tryggingagjalds, á þeim tíma sem hér um ræðir, námu 47.397 kr. og var innborgunum að hluta varið til greiðslu dráttarvaxta og kostnaðar. Aðrar greiðslur til innheimtumanns en vegna höfuðstóls staðgreiðslu og virðisaukaskatts námu því samtals 100.237 kr.
Samkvæmt því sem að framan er rakið og gögnum málsins að öðru leyti var virðisaukaskattur X slf. að fjárhæð 6.288.122 kr. tiltekin uppgjörstímabil árin 2008, 2009, 2010 og 2011 ekki greiddur innheimtumanni ríkissjóðs á tilskildum tíma, sbr. 1. mgr. 15. gr. og 1. og 2. mgr. 24. gr. laga nr. 50/1988. Af hálfu gjaldenda hafa ekki komið fram aðrar skýringar en að fjárhagsvandræði í rekstri X slf. hafi valdið þeim vanskilum á virðisaukaskatti sem í málinu greinir. Af þessu tilefni skal tekið fram að ekki telst tæk varnarástæða að fé hafi ekki verið til í rekstri félagsins til að standa skil á umræddum gjöldum, sbr. m.a. fyrrnefndan dóm Hæstaréttar Íslands frá 30. mars 2000 (H 2000:1422).
Með vísan til þess sem rakið hefur verið telst fullnægt þeim huglægu refsiskilyrðum sem fram koma í 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995. Ber að ákvarða gjaldanda, A, sekt samkvæmt þessu lagaákvæði vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts í rekstri X slf.
Eins og lög nr. 50/1988 hljóða eftir breytingar, sem á þeim voru gerðar með lögum nr. 42/1995, skal sekt aldrei vera lægri en sem nemur tvöfaldri þeirri skattfjárhæð sem vanrækt var greiðsla á, þó að teknu tilliti til álags. Samkvæmt breytingu á greindum lögum með lögum nr. 134/2005 eiga fésektarákvæði þessi þó ekki við hafi brot einskorðast við að standa ekki skil á réttilega tilgreindum virðisaukaskatti samkvæmt virðisaukaskattsskýrslu, enda hafi verið gerð skil á verulegum hluta skattfjárhæðar eða málsbætur eru miklar. Í tilviki gjaldanda er til þess að líta að virðisaukaskattsskýrslur X slf., þ.m.t. leiðréttingarskýrslur virðisaukaskatts, liggja fyrir vegna allra uppgjörstímabila virðisaukaskatts sem málið varðar og eru fjárhæðir í málinu byggðar á þeim. Hins vegar varðar mál þetta umtalsverð vanskil virðisaukaskatti vegna langs tímabils og á þeim tíma hefur gjaldandi innt óverulegar greiðslur af hendi til innheimtumanns ríkissjóðs. Því þykja ekki vera fyrir hendi lagaskilyrði til þess að ákvarða sekt vegna vanrækslu á skilum innheimts virðisaukaskatts lægri en lágmarksákvæði 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988 mæla fyrir um.
Samkvæmt framansögðu og að teknu tilliti til álags samkvæmt 2. mgr. 27. gr. laga nr. 50/1988 þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 11.900.000 kr. til ríkissjóðs.
Að virtum dómi Hæstaréttar 21. júní 1991 (H 1991:1236) og með vísan til 8. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995, þykir rétt að gera X slf. að greiða greinda sekt in solidum með A.
Úrskurðarorð:
Gjaldendur, A og X slf., greiði in solidum sekt að fjárhæð 11.900.000 kr. til ríkissjóðs.
