Úrskurður yfirskattanefndar nr. 42/2016
Úrskurður nr. 42/2016
ÚRSKURÐUR YFIRSKATTANEFNDAR
Ár 2016, miðvikudaginn 2. mars, er tekið fyrir mál nr. 168/2015; beiðni A, kt. [...], um endurupptöku á úrskurði yfirskattanefndar nr. 78/2015. Í málinu úrskurða Sverrir Örn Björnsson, Þórarinn Egill Þórarinsson og Kristinn Gestsson. Upp er kveðinn svofelldur
ú r s k u r ð u r :
I.
Með bréfi, dags. 29. júlí 2015, hefur umboðsmaður gjaldanda farið þess á leit við yfirskattanefnd að nefndin endurupptaki úrskurð sinn nr. 78/2015, sem kveðinn var upp 18. mars 2015, vegna kröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins um ákvörðun sektar á hendur gjaldanda vegna meintra brota á lögum nr. 50/1988, um virðisaukaskatt. Með nefndum úrskurði var gjaldanda gert að sæta sekt að fjárhæð 8.000.000 kr. samkvæmt greindum lögum vegna vanrækslu á skilum virðisaukaskatts í rekstri X ehf., kt. [...]. Í bréfi umboðsmanns gjaldanda, dags. 29. júlí 2015, sbr. einnig bréf umboðsmannsins, dags. 5. nóvember 2015, er þess krafist að yfirskattanefnd taki mál gjaldanda til nýrrar meðferðar og breyti fyrri úrskurði sínum á þann veg að tekið verði tillit meintra tapaðra viðskiptakrafna X ehf. á hendur Z ehf.
II.
Tildrög málsins eru þau að skattrannsóknarstjóri ríkisins hóf 27. febrúar 2013 rannsókn á skattskilum X ehf. er beindist að skilum á virðisaukaskatti félagsins árin 2010 og 2011. Vegna rannsóknarinnar var hinn 24. apríl 2013 tekin skýrsla af gjaldanda, A, en skýrsla var einnig tekin af B, fyrirsvarsmanni Z ehf., hinn 3. september 2013 vegna málsins. Með bréfum, dags. 11. nóvember 2013, sendi skattrannsóknarstjóri gjaldanda og skiptastjóra þrotabús X ehf. skýrslu um rannsóknina sem þá lá fyrir, sem dagsett var sama dag, og gaf þeim kost á að tjá sig um efni hennar. Engar athugasemdir voru gerðar og í framhaldi af þessu tók skattrannsóknarstjóri saman nýja skýrslu um rannsóknina, dags. 27. nóvember 2013, sem var efnislega samhljóða hinni fyrri.
Með bréfi til yfirskattanefndar, dags. 5. maí 2014, gerði skattrannsóknarstjóri ríkisins þá kröfu að gjaldanda yrði gerð sekt samkvæmt þargreindum ákvæðum 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, vegna vangreidds virðisaukaskatts uppgjörstímabilin mars-apríl til og með nóvember-desember 2011 að fjárhæð samtals 4.164.755 kr. Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 7. maí 2014, var gjaldanda veitt færi á að skila vörn í tilefni af kröfugerð skattrannsóknarstjóra ríkisins, en athugasemdir voru ekki gerðar af hálfu gjaldanda.
Með úrskurði yfirskattanefndar nr. 78/2015 var gjaldanda gerð sekt að fjárhæð 8.000.000 kr. á þeim grundvelli að hann hefði sem fyrirsvarsmaður X ehf., kt. [...], vanrækt með saknæmum hætti að standa skil á virðisaukaskatti að fjárhæð 4.164.755 kr. uppgjörstímabilin mars-apríl til og með nóvember-desember 2011. Voru brot gjaldanda talin varða við 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995.
III.
Í beiðni umboðsmanns gjaldanda um endurupptöku málsins, dags. 29. júlí 2015, er gerð sú krafa að yfirskattanefnd taki mál gjaldanda til nýrrar meðferðar og breyti fyrri úrskurði sínum þannig að miðað verði við vangoldinn virðisaukaskatt að fjárhæð 869.748 kr. við ákvörðun sektar.
Í endurupptökubeiðni umboðsmanns gjaldanda kemur fram að beiðnin byggi á því að úrskurður yfirskattanefndar hafi byggst á ófullnægjandi upplýsingum. Við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra hafi gjaldandi ekki búið yfir upplýsingum um hversu há fjárhæð hafi verið greidd af Z ehf. til X ehf. vegna útgefinn sölureikninga hins síðarnefnda félags á hið fyrrnefnda og þá hafi skiptastjóri þrotabús Z ehf. ekki orðið við beiðni skattrannsóknarstjóra um upplýsingar og gögn áður en málið var sent yfirskattanefnd til sektarmeðferðar. Gjaldandi hafi nú aflað upplýsinga um greiðslur Z ehf. til X ehf. frá skiptastjóra þrotabús Z ehf. sem gefi tilefni til að ætla að gjaldanda hafi verið refsað vegna vanframtalinnar skattskyldrar veltu samkvæmt sölureikningum sem sannanlega hafi ekki innheimst. Í meðfylgjandi tölvupósti frá skiptastjóra þrotabús Z ehf. til umboðsmanns gjaldanda, dags. 19. maí 2015, kemur fram að skiptastjóri hafi farið yfir þá bankareikninga sem félagið hafi verið með, en þar hafi verið um að ræða þrjá bankareikninga og hafi einn þeirra borið með sér að hafa verið veltureikningur félagsins. Samkvæmt bankareikningum félagsins hafi Z ehf. greitt samtals 16.199.517 kr. til X ehf. á tímabilinu desember 2010 til nóvember 2011, en X ehf. hafi hins vegar greitt 737.000 kr. til Z ehf. í október og nóvember 2010 og svo 500.000 kr. í janúar 2012, eða alls 1.237.000 kr.
Í endurupptökubeiðninni er ennfremur rakið að við skýrslutöku af fyrirsvarsmanni Z ehf., B, hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins hinn 3. september 2013, hafi komið fram að B teldi að ekki hefðu allir útgefnir sölureikningar X ehf. á hendur Z ehf. verið greiddir. Hafi B bent sérstaklega á reikning nr. 27 (að fjárhæð 4.961.015 kr. sbr. fskj. 5.18 með skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins) og reikning nr. 28 (að fjárhæð 3.639.500 kr. sbr. fskj. 5.19) sem hann teldi að hefðu ekki verið greiddir. Þá hafi B þvertekið fyrir að reikningarnir hefðu verið greiddir með reiðufé. Sé þetta í samræmi við gögn sem aflað hafi verið við rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins. Samkvæmt hreyfingayfirliti Z ehf. (fskj. 11.1-11.2) hafi 5.391.127 kr. verið greiddar á tímabilinu 1. janúar 2011 til 30. júní 2011 vegna útgefinna reikninga X ehf. að fjárhæð 11.326.338 kr. (sölureikningar nr. 11 til og með 21). Yfirlitið gefi til kynna að almennt hafi reikningar ekki verið greiddir í heilu lagi heldur hafi greiðslur verið framkvæmdar með lægri innborgunum upp í elstu reikninga. Framangreint hreyfingayfirlit sé því sem næst í samræmi við innborganir Z ehf. samkvæmt yfirliti bankareikninga X ehf., en þar komi fram að á sama tímabili hafi X ehf. móttekið 5.991.127 kr. Þá staðfesti yfirlitið að reikningar hafi ekki verið greiddir í heilu lagi heldur með lægri innborgunum upp í eldri reikninga. Því liggi fyrir að aðeins hafi fengist greiddar 14.692.517 kr. frá 2010 til 2012 vegna útgefinna reikninga að fjárhæð samtals 34.698.139 kr. Hafi gjaldandi ekki andmælt fjárhæðum útgefinna reikninga sem miðað hafi verið við og að hann hafi vanrækt skil á virðisaukaskattsskýrslum til skattyfirvalda. Hins vegar hafi hann ávallt staðhæft að umræddir reikningar hafi ekki fengist greiddir og teljist tapaðar kröfur á hendur gjaldþrota fyrirtæki. Því beri að ákvarða honum sekt fyrir vanrækslu á skilum virðisaukaskatts sem raunverulega hafi fengist greiddur frá Z ehf. Tekur umboðsmaður gjaldanda fram í bréfinu að gjaldandi gangist við því að dráttur hafi orðið á framlagningu gagna af sinni hálfu en bendi þó á að fyrst og fremst hafi gagnaöflun falist í eftirfylgni við áður senda og ósvaraða fyrirspurn skattrannsóknarstjóra til skiptastjóra þrotabús Z ehf., dags. 23. ágúst 2013 (fskj. 9.1). Þá sé hægt að afla frekari gagna frá skiptastjóra og Y ehf. sem nýst gætu við rannsókn á því hversu há fjárhæð hafi innheimst og vísar umboðsmaður gjaldanda í þessu sambandi til 4. mgr. 6. gr. laga nr. 30/1992, um yfirskattanefnd.
IV.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 13. ágúst 2015, var þess óskað að skattrannsóknarstjóri ríkisins léti í ljós afstöðu sína til endurupptökubeiðni gjaldanda.
Í svarbréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, mótt. 5. nóvember 2015, kemur fram að í tilefni af endurupptökubeiðni gjaldanda hafi embættið hinn 9. september 2015 óskað eftir bókhaldi Z ehf. vegna áranna 2010 og 2011 hjá skiptastjóra þrotabús félagsins. Jafnframt hafi skattrannsóknarstjóri óskað eftir nánari skýringum skiptastjóra á greiðslum X ehf. til Z ehf. á árunum 2010 og 2011 að fjárhæð 1.237.000 kr. sem vitnað væri til í tölvupósti frá 19. maí 2015 og væri meðfylgjandi endurupptökubeiðni gjaldanda til yfirskattanefndar. Hafi bókhaldsgögn verið afhent en ekki hafi borist svar við fyrirspurn skattrannsóknarstjóra.
Í bréfinu er rakið að við rannsókn málsins hafi fengist afhentir tveir sölureikningar, útgefnir á árinu 2010, annar þeirra nr. 8 að fjárhæð 3.784.186 kr. og hinn nr. 10 að fjárhæð 3.794.698 kr. Á virðisaukaskattsskýrslu uppgjörstímabilið september-október 2010 hafi skattskyld velta verið tilgreind 3.015.285 kr. og útskattur 768.898 kr., og hafi innskattur verið tilgreindur með sömu fjárhæð og útskattur eða 768.898 kr. Beri reikningarnir með sér að um sé að ræða sölu á sömu vörum samkvæmt báðum reikningunum, en á síðari reikningnum sé nánari útlistun á hinu selda. Niðurstaða rannsóknar skattrannsóknarstjóra hafi því verið sú að ekki hafi verið um vantalinn virðisaukaskatt að ræða rekstrarárið 2010.
Þá víkur skattrannsóknarstjóri að framlögðum tölvupósti skiptastjóra þrotabús Z ehf. frá 19. maí 2015 þar sem fram komi að Z ehf. hafi greitt X ehf. alls 16.199.517 kr. á tímabilinu frá desember 2010 til nóvember 2011. Það yfirlit bankareiknings X ehf. nr. 630900, sem skattrannsóknarstjóri hafi undir höndum, hafi að geyma færslur frá tímabilinu 6. september 2010 til og með 30. júní 2011 (misritað í bréfi 8. október 2010 til og með 7. maí 2015) og samkvæmt því yfirliti nemi heildargreiðslur frá Z ehf. til X ehf. alls 15.870.342 kr. á tímabilinu. Hafi þá verið tekið tillit til greiðslna X ehf. til Z ehf. Sé horft til þess tíma frá því fyrsti reikningur félagsins er gefinn út þann 30. október 2010 nemi greiðslurnar alls 16.600.342 kr. Sé skattrannsóknarstjóra ekki kunnugt um hvernig sú fjárhæð sem tilgreind sé í tölvupósti skiptastjóra, 16.199.517 kr., sé fundin eða á hverju hún byggist. Samkvæmt þeim gögnum sem liggi fyrir og rannsókn skattrannsóknarstjóra byggi á hafi X ehf. gefið út sölureikninga á hendur Z ehf. að fjárhæð 3.784.186 kr. á árinu 2010 (sölureikningur nr. 8) og 23.600.237 kr. á árinu 2011 (sölureikningar nr. 11-16, 18, 19, 21 og 24-28), eða samtals 27.384.423 kr. Verði við það miðað að greiðslur frá Z ehf. upp í útgefna reikninga X ehf. hafi numið alls 16.600.342 kr. á tímabilinu teldust ógreiddar alls 10.784.081 kr. og myndi skattskyld velta þá lækka um alls 8.592.893 kr. og útskattur um alls 2.191.188 kr. Skattrannsóknarstjóri teldi þó ástæðu til að vekja athygli á því sem fram kæmi í rannsóknarskýrslu embættisins að gjaldandi hefði setið beggja vegna borðsins í þeim viðskiptum sem um ræðir, þ.e. annars vegar sem stjórnandi og eini eigandi X ehf. og hins vegar sem eigandi helmings hlutafjár í Z ehf. Hafi komið fram við skýrslutöku af gjaldanda og B, fyrirsvarsmanni Z ehf., að gjaldandi hefði að verulegu leyti getað hagað reikningaútgáfu á hendur X ehf. eftir eigin geðþótta og hentisemi. Séu svör gjaldanda mjög á reiki um það hvers vegna reikningarnir hafi verið gefnir út, af hverjum og hvernig greiðslum hafi verið háttað, sem og um flest annað er viðskiptin varða. Hafi komið fram hjá gjaldanda að reikningarnir hefðu ekki verið gefnir út til að afla félaginu tekna og að hann hefði ekki staðið í að innheimta útistandandi kröfur þar sem hann hefði átt bæði fyrirtækin. Hefðu fjármunir þannig verið færðir úr Z ehf. til gjaldanda í gegnum X ehf. samhliða því sem Z ehf. nýtti útgefna reikninga til lækkunar á skattstofnum með gjald- og innskattsfærslum. Fallist yfirskattanefnd á endurupptökubeiðni gjaldanda telur skattrannsóknarstjóri að horfa verði heildstætt á málið við mat á fjárhæð sektarákvörðunar og hún eftir atvikum látin standa óhögguð.
Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 9. október 2015, var gjaldanda sent afrit af bréfi skattrannsóknarstjóra ríkisins, dags. 8. september 2015, og honum gefinn kostur á að leggja fram athugasemdir af því tilefni.
Með bréfi, dags. 5. nóvember 2015, hefur umboðsmaður gjaldanda lagt fram athugasemdir af hálfu gjaldanda. Í bréfinu kemur fram að ekki séu gerðar athugasemdir við að miðað sé við fjárhæðina 16.600.342 kr. hvað varðar heildargreiðslur Z ehf. til X ehf. Þá sé ekkert sem gefi til kynna að um sölu á sömu vörum hafi verið að ræða í tilviki sölureikninga nr. 8 og nr. 10, reikningarnir séu ekki með sömu fjárhæð og sé reikningur nr. 8 vegna útlagðs kostnaðar en reikningur nr. 10 vegna tilgreindra vara. Þá er rakið að samkvæmt fyrirliggjandi gögnum hafi X ehf. gefið út sölureikninga á hendur Z ehf. að fjárhæð 31.179.119 kr., þ.e. 7.578.881 kr. á árinu 2010 og 23.600.238 kr. á árinu 2011. Heildargreiðslur upp í útgefna reikninga X ehf. hafi numið 16.600.342 kr. og teljist því 14.578.777 kr. vera ógreiddar. Teljist sú fjárhæð töpuð og komi hún til lækkunar skattskyldri veltu sem verði 4.715.815 kr. og útskattur 1.202.533 kr. Hafi gjaldandi viðurkennt mistök og aldrei andmælt þeim fjárhæðum sem fyrir hann hafi verið lagðar heldur aðeins staðhæft að reikningarnir hafi ekki allir fengist greiddir. Sé ekki tilefni til að hækka sekt frá lögbundnu lágmarki eða láta úrskurðaða sekt standa óhaggaða vegna þess að gjaldandi hafi átt hlut í báðum félögum. Þá mótmælir gjaldandi því að hafa hagað reikningaútgáfu á hendur Z ehf. eftir eigin geðþótta, enda hafi hann ekki haft hag af því.
V.
Mál þetta varðar beiðni samkvæmt bréfi umboðsmanns gjaldanda, dags. 29. júlí 2015, sbr. einnig bréf umboðsmanns gjaldanda frá 5. nóvember 2015, um endurupptöku á úrskurði yfirskattanefndar nr. 78/2015 sem kveðinn var upp hinn 18. mars 2015 vegna kröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins um ákvörðun sektar á hendur gjaldanda vegna meintra brota á skattalögum. Með úrskurði þessum var gjaldanda gerð sekt að fjárhæð 8.000.000 kr. á þeim grundvelli að hann hefði sem fyrirsvarsmaður X ehf. vanrækt með saknæmum hætti að standa skil á virðisaukaskatti uppgjörstímabilin mars-apríl, maí-júní, júlí-ágúst, september-október og nóvember–desember 2011. Voru brot gjaldanda talin varða við 1. mgr. 40. gr. laga nr. 50/1988, um virðisaukaskatt, sbr. 3. gr. laga nr. 42/1995.
Af hálfu gjaldanda eru ekki bornar brigður á að gjaldandi hafi vanrækt að standa skil á virðisaukaskatti í rekstri X ehf. en farið fram á að sektarfjárhæð verði lækkuð með tilliti til þess að útgefnir sölureikningar X ehf. á hendur Z ehf. hafi ekki innheimst nema að hluta. Nánar tiltekið er byggt á því að miða beri við vangoldinn virðisaukaskatt að fjárhæð 1.202.533 kr., sbr. svarbréf umboðsmanns gjaldanda frá 5. nóvember 2015, við ákvörðun sektarfjárhæðar í máli gjaldanda, en gögn sem aflað hafi verið hjá skiptastjóra þrotabús Z ehf. og skýrslutaka af fyrirsvarsmanni Z ehf. sýni að útgefnir reikningar X ehf. á hendur félaginu hafi ekki verið greiddir nema að takmörkuðu leyti.
Eins og rakið var í úrskurði yfirskattanefndar nr. 78/2015 eru tölulegar niðurstöður samkvæmt rannsókn skattrannsóknarstjóra ríkisins, að því er varðar skattskylda veltu X ehf. rekstrarárið 2011, byggðar á útgefnum sölureikningum félagsins að fjárhæð samtals 27.119.257 kr., og er á þessum grundvelli gerð grein fyrir meintri vantalinni skattskyldri veltu að fjárhæð 16.332.369 kr. (útskattur 4.164.755 kr.) uppgjörstímabilin mars-apríl til og með september-október 2011 í skýrslu skattrannsóknarstjóra ríkisins. Í úrskurði yfirskattanefndar var byggt á niðurstöðum rannsóknar skattrannsóknarstjóra ríkisins um vantalda skattskylda veltu og útskatt í rekstri X ehf. og tekið fram að gjaldandi hefði ekki rennt neinum viðhlítandi stoðum undir staðhæfingu sína um að kröfur á hendur Z ehf. hefðu ekki fengist greiddar og teldust tapaðar, en upplýsingar um greiðslur inn á bankareikning X ehf. þættu einar og sér ekki fullnægjandi í þessum efnum. Var tekið fram að gjaldandi hefði með takmörkuðum hætti gert grein fyrir tilurð reikninganna og ekki sinnt boðunum skattrannsóknarstjóra ríkisins um að koma aftur í skýrslutöku. Þá hefði hann ekki látið málið til sín taka fyrir yfirskattanefnd í tilefni af sektarkröfu skattrannsóknarstjóra ríkisins.
Samkvæmt bókhaldsgögnum Z ehf., sem skattrannsóknarstjóri ríkisins aflaði hjá skiptastjóra þrotabús félagsins í kjölfar endurupptökubeiðni gjaldanda, námu greiðslur Z ehf. til X ehf. á árunum 2010 til og með 2012 sem fyrr greinir samtals 16.600.342 kr., að frádregnum greiðslum X ehf. til Z ehf., en heildarfjárhæð útgefinna sölureikninga X ehf. á hendur Z ehf. á árunum 2010 og 2011 nam alls 31.179.118 kr., að teknu tilliti bakfærðra reikninga nr. 20 og 22. Af fyrrnefndum bókhaldsgögnum verður ekki ráðið hvaða kröfur X ehf. hafi verið greiddar og hverjar ekki, en telja verður að virtum gögnum þessum, sbr. einnig framburð fyrirsvarsmanns Z ehf. við skýrslutöku hjá skattrannsóknarstjóra ríkisins, að nægilegar líkur hafi verið leiddar að því að hluti sölureikninga X ehf. uppgjörstímabilin mars-apríl til og með nóvember-desember hafi ekki innheimst og að telja megi kröfur þessar tapaðar í skilningi 2. tölul. 5. mgr. 13. gr. laga nr. 50/1988.
Með hliðsjón af framangreindu þykir tilefni til þess að taka ákvörðun sektarfjárhæðar á hendur gjaldanda til endurskoðunar. Með vísan til þess sem fram er komið um greiðslur Z ehf. vegna útgefinna sölureikninga X ehf., og að virtum málsatvikum að öðru leyti, þykir sekt gjaldanda hæfilega ákveðin 4.500.000 kr. til ríkissjóðs.
Úrskurðarorð:
Fallist er á endurupptöku á úrskurði yfirskattanefndar nr. 78/2015. Sekt gjaldanda, A, lækkar úr 8.000.000 kr. í 4.500.000 kr.
