Undantekningar á staðgreiðsluskyldu fjármagnstekna
Einstaklingar með heimilisfesti erlendis sem hafa tekjur af íslenskum hlutabréfum, stofnbréfum eða öðrum réttindum til hlutdeildar í hagnaði af rekstri íslenskra fyrirtækja ber að greiða tekjuskatt af tekjunum. Á það m.a. við um söluhagnað hlutabréfa og vaxtatekjur við innlausn skuldabréfa.
Skattskylda en ekki staðgreiðsluskylda
Lengst af voru framangreindar tekjur alltaf staðgreiðsluskyldar. Hinn 13. maí 2020 tók í gildi sú breyting að söluhagnaður hlutabréfa og stofnbréfa og vaxtatekjur við innlausn skuldabréfa urðu undanþegnar staðgreiðslu. Reglan gildir um öll hlutabréf og þau skuldabréf sem eru skráð í verðbréfamiðstöð í aðildarríki OECD, EES/ESB eða Færeyjum. Tekjurnar eru eftir sem áður skattskyldar á Íslandi kveði tvísköttunarsamningur ekki á um annað.
Breytingin leiðir til þess að eigendur tekna sem undanþegnar eru staðgreiðslu ber að skila skattframtali á Íslandi séu tekjurnar skattskyldar hérlendis eða, eftir atvikum, að sækja um undanþágu á grundvelli tvísköttunarsamnings kveði hann á um að þær skuli einungis skattlagðar í heimilisfestisríki eiganda. Mikilvægt er því að vera upplýstur um það hvar bréfin eru skráð og hvað ákvæði viðeigandi tvísköttunarsamnings kveður á um.
Þegar tvísköttunarsamningur er ekki fyrir hendi er greiddur skattur samkvæmt gildandi skattprósentu hverju sinni.
| Skattprósentur 2023 | |
|---|---|
| Söluhagnaður hlutabréfa | 22% |
| Vaxtatekjur af skuldabréfum | 12% |
Hvernig veit ég hvar bréfin mín eru skráð?
Ef hlutabréf íslenskra félaga eru skráð í erlendri verðbréfamiðstöð kann það að vera tilgreint á heimasíðu félagsins. Ef svo er ekki er rétt að beina fyrirspurn til viðkomandi félags.
Hvernig get ég fundið út hvort ríki er í OECD eða EES/ESB?
Listi yfir aðildarríki Efnahags- og framfarastofnunarinnar (OECD) er aðgengilegur á vef stofnunarinnar (www.oecd.org).
Listi yfir aðildarríki Efnahags- og framfarastofnunarinnar
Listi yfir aðildarríki Evrópusambandsins (ESB) er aðgengilegur á vef sambandsins (www.europa.eu)
Listi yfir aðildarríki Evrópusambandsins
Aðildarríki Evrópska efnahagssvæðisins (EES) eru öll aðildarríki Evrópusambandsins auk Íslands, Noregs og Liechtenstein.
Gilda ákvæði tvísköttunarsamnings um mínar tekjur?
Auðvelt er að ganga úr skugga um hvort í gildi er tvísköttunarsamningur á milli Íslands og annars ríkis þar sem hægt er að nálgast þá á vef Skattsins.
Tvísköttunarsamningar sem Ísland er aðili að
Þeir sem eru heimilisfastir í ríkjum sem Ísland hefur ekki gert tvísköttunarsamning við greiða fullan skatt af söluhagnaði hlutabréfa í íslenskum félögum. Sama á við um vaxtatekjur við innlausn íslenskra skuldabréfa, sé greiðandi vaxtanna heimilisfastur á Íslandi.
Ef enginn tvísköttunarsamningur er í gildi við heimilisfestisríki aðila ber ætíð að gera grein fyrir tekjunum á skattframtali. Sé í gildi tvísköttunarsamningur fer eftir ákvæðum hans hvort og hvernig ber að haga skilum.
Hvað á ég að gera ef ég er með söluhagnað af hlutabréfum?
Hvað þarf að gera og hvaða skattareglur gilda er mismunandi eftir því hvort tvísköttunarsamningur er fyrir hendi og hvað ákvæði gildandi samnings kveða á um.
Ef enginn tvísköttunarsamningur er við heimilisfestisríki ber að skila skattframtali. Engin undantekning er á því. Tekjurnar eru skattlagðar samkvæmt gildandi skattprósentu hverju sinni.
Ef tvísköttunarsamningur er við heimilisfestisríki
Það fer eftir ákvæðum einstakra tvísköttunarsamninga hvort þörf er á því að skila skattframtali. Í flestum tilvikum er söluhagnaður íslenskra hlutabréfa skattskyldur í heimilisfestisríki viðkomandi. Til að komast undan skattlagningu á Íslandi þarf sérstaklega að sækja um undanþágu á grundvelli gildandi tvísköttunarsamnings. Það er gert með eyðublaði RSK 5.42. Almennt ber að sækja um undanþágu fyrir lok tekjuárs. Sótt er um undanþágu árlega.
Sérstakar reglur kunna að gilda um söluhagnað þegar eignarhlutur í fasteignafélögum er seldur. Hægt er að sjá hvort slíkar reglur eiga við á yfirliti um framtalsskyldan söluhagnað af hlutabréfum. Ef skattprósentan er 0% samkvæmt yfirlitinu ber að sækja um undanþágu með fyrrnefndu eyðublaði RSK 5.42. Sé undanþágan samþykkt á ekki að gera grein fyrir tekjunum á skattframtali. Ef skattprósentan er ekki 0% þarf að gera grein fyrir tekjunum á framtali.
Einnig kunna að gilda sérstakar reglur um skattlagningu söluhagnaðar hafi hlutabréf verið í eigu einstaklings við brottflutning frá landinu og seld eftir flutning. Við þær aðstæður kann skattlagningarréttur Íslands að haldast í ákveðinn tíma vegna hækkunar á virði hlutabréfanna á þeim tíma sem eigandi bréfanna var hér búsettur. Mismunandi er hversu lengi skattlagningarrétturinn helst, en það fer eftir ákvæðum viðkomandi tvísköttunarsamnings. Í yfirliti yfir framtalsskyldan söluhagnað af hlutabréfum kemur fram hversu lengi skattlagningarrétturinn helst eftir brottflutning í dálkinum „Búsetuskilyrði – tímalengd“.
Yfirlit yfir framtalsskyldan söluhagnað af hlutabréfum
Hvað á ég að gera ef ég hef vaxtatekjur af innlausn íslenskra skuldabréfa?
Hvað þarf að gera og hvaða skattareglur gilda er mismunandi eftir því hvort tvísköttunarsamningur er fyrir hendi og hvað ákvæði gildandi samnings kveða á um.
Ef enginn tvísköttunarsamningur er við heimilisfestisríki ber að skila skattframtali. Engin undantekning er á því. Tekjurnar eru skattlagðar samkvæmt gildandi skattprósentu hverju sinni.
Ef tvísköttunarsamningur er við heimilisfestisríki
Ef í gildi er tvísköttunarsamningur við Ísland á þeim tíma sem tekjurnar falla til þarf að skoða samninginn sérstaklega hvað varðar hvort skila beri skattframtali og greiða beri skatt á Íslandi og hversu hár hann er. Í einhverjum tilvikum eru vaxtatekjur við innlausn á íslenskum skuldabréfum skattskyldar í heimilisfestisríki viðkomandi.
Á yfirliti yfir skattprósentur af vaxtatekjum við innlausn á íslenskum skuldabréfum er hægt að sjá hvort greiða ber skatta á Íslandi af tekjunum. Ef skattprósentan samkvæmt yfirlitinu er 0% ber ekki að greiða skatt og ekki þarf að skila inn skattframtali vegna teknanna. Til að komast undan skattlagningu á Íslandi þarf að sækja um undanþágu hérlendis á grundvelli gildandi tvísköttunarsamnings.
Yfirlit yfir skattprósentur af vaxtatekjum við innlausn á íslenskum skuldabréfum
Sótt er um undanþágu með eyðublaði RSK 5.42. Almennt ber að sækja um undanþágu fyrir lok tekjuárs. Sótt er um undanþágu árlega.
Hvernig skila ég skattframtali á Íslandi?
Tvennt þarf að vera fyrir hendi svo unnt sé að skila skattframtali á Íslandi. Annars vegar þarf viðkomandi að hafa kennitölu og hins vegar þarf að vera búið að opna fyrir skattframtal viðkomandi. Þeir sem eiga íslenska kennitölu nota hana við framtalsskil. Þeir sem eiga ekki kennitölu þurfa að sækja um sk. „kerfiskennitölu“ hjá Skattinum með eyðublaðinu RSK 3.30. Á eyðublaðinu eru upplýsingar um hvernig standa skuli skil á því.
Skattframtölum er skilað rafrænt á þjónustusíðu Skattsins. Eingöngu er hægt að sækja skattframtalið eftir að búið er að opna fyrir aðgang að því. Annað hvort er notast við rafræn skilríki eða veflykil sem er gefinn út af Skattinum. Þegar búið er að opna fyrir framtalsskil er veflykill sendur í pósti á skráð heimilisfang skv. umsókn um kerfiskennitölu, en þó er hægt að óska eftir því að fá veflykilinn sendan í læstu skjali á netfang viðkomandi. Lykilorð til að opna skjalið er sent í öðrum tölvupósti.
Þegar búið er að skrá sig inn birtist síða þar sem gera ber grein fyrir netfangi framteljanda. Mikilvægt er að netfang sé tiltekið þar sem það er notað ef hafa þarf samband við viðkomandi, t.d. vegna óskýrleika í framtali eða ef gögn eru ófullnægjandi. Einnig er send tilkynning á netfangið þegar álagning liggur fyrir. Eftir að búið er að gera grein fyrir upplýsingum skal smella á hnappinn „Opna framtal“.
Eftir að komið er inn á sjálft framtalið er hægt að velja einstakar síður á framtalinu í stikunni vinstra megin á skjánum. Séu einu tekjur framteljanda hagnaður af sölu hlutabréfa í íslenskum félögum eða vaxtatekjur vegna innlausnar skuldabréfa skal farið beint í „Fylgiskjöl“ í stikunni. Þeir sem hafa haft tekjur af skuldabréfum velja fylgiskjalið RSK 3.15 Sala/innlausn verðbréfa. Séu tekjurnar hins vegar vegna sölu hlutabréfa skal velja fylgiskjalið RSK 3.19 Hlutabréfaeign – kaup og sala.
Nánari upplýsingar um útfyllingu RSK 3.15 (bls. 26) og RSK 3.19 (bls. 24-25)
Mikilvægt er að eyðublöðin séu fyllt út eins og form þeirra segir til um, þ.e. upplýsingar um kaupanda og seljanda, hvaða bréf voru seld, kaupdag, söludag, stofnverð og sölu- eða innlausnarverð. Tekjurnar færast svo sjálfkrafa yfir á tekjusíðu fjármagnstekna í framtalinu, annars vegar undir lið 3.3 þegar um skuldabréf er að ræða og hins vegar undir lið 3.5 þegar hlutabréf hafa verið seld.
Hafi framteljandi fengið tekjurnar greiddar í erlendum gjaldeyri skal miðað við skráð gengi Seðlabanka Íslands á sölu-/ innlausnardegi viðskiptanna. Sé um fleiri en ein viðskipti að ræða má miða við meðalgengi þess tímabils sem viðskiptin áttu sér stað.
Þegar allar framtalsskyldar tekjur hafa verið færðar inn á framtalið er hægt að villuprófa það með því að ýta á „Villuprófun“ neðst í stikunni vinstra megin á síðunni. Sé engin villa í framtalinu er hægt að halda áfram og skila, en það er gert með því að ýta á „Senda framtal“. Sá gluggi sem þá opnast býður upp á þann möguleika að hengja viðhengi við framtalið.
Með framtali skal fylgja skattskylduvottorð frá skattyfirvöldum í heimilisfestisríki framteljanda sem staðfestir að hann falli undir ákvæði tvísköttunarsamningsins milli Íslands og viðkomandi ríkis auk kvittana vegna framtaldra viðskipta. Er þar bæði óskað eftir kvittunum vegna sölunnar sem mynduðu hinar framtalsskyldu tekjur, auk kvittunar vegna kaupa umræddra bréfa.
Til að fullnægjandi skil fari fram þarf að slá veflykilinn inn aftur og ýta á „Senda framtal“.
Hafi framtali verið skilað án umbeðinna gagna er hægt að skila þeim síðar. Framteljandi þarf þá aftur að skrá sig inn á þjónustusíðuna og er þá farið undir „Framtal“ – „Leiðréttingar“ og þar undir „Viðbótargögn“.
Skila ber framtali einstaklinga á skattur.is innan auglýsts frests ár hvert. Auglýsing um að opnað hafi verið fyrir skil er birt á heimasíðu embættisins, skatturinn.is.
Hvernig veit ég hvað ég á að borga og hvernig borga ég skattinn?
Álagning einstaklinga er birt í lok maí / byrjun júní ár hvert. Eru álagningarseðlar birtir á þjónustuvef Skattsins (www.skattur.is). Einnig er hægt að hafa samband við upplýsingaver Skattsins í síma 442-1000 og fá upplýsingar um greiðslustöðu.
Vangreiddan skatt skal greiða inn á eftirfarandi reikning:
Reikningsnúmer: 0101-26-85002
Kennitala: 540269-6029
IBAN: IS91 0101 2608 5002 5402 6960 29
SWIFT (BIC): NBIIISRE
Kvittun: 85002@skatturinn.is
Hvað get ég gert ef ég er ósáttur við álagninguna?
Álagning einstaklinga er kæranleg til Skattsins í þrjá mánuði eftir að álagning hefur verið birt, sbr. 1. mgr. 99. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt. Þá er hægt að óska eftir leiðréttingu álagningar til Skattsins allt að sex tekjuár aftur í tímann, sbr. 2. mgr. 101. gr. sömu laga.
Ítarefni
Hvar finn ég reglurnar?
Skattskylda – 7. og 8. tölul. 3. gr. laga nr. 90/2003 um tekjuskatt
Skattskylduvottorð – 4. gr. í viðeigandi samningi
Staðgreiðsluskylda – 6. tölul. 5. gr. laga nr. 45/1987, um staðgreiðslu opinberra gjalda
Umfjöllun um söluhagnað í tvísköttunarsamningum – 13. gr. í viðeigandi samningi
Umfjöllun um vaxtatekjur í tvísköttunarsamningum – 11. gr. í viðeigandi samningi
